Jezioro Toczyłowo leży na południowych krańcach Pojezierza Ełckiego, w powiecie Grajewo (województwo podlaskie). Po likwidacji okręgu PZW Łomża, od roku 2006, jezioro przejął Mazowiecki Okręg PZW. Jest ono udostępnione do wędkowania na podstawie macierzystej składki okręgowej.
Dane morfometryczne jeziora: powierzchnia lustra wody wynosi 104,55 ha, powierzchnia dopływów i odpływu – 6,41 ha, łącznie powierzchnia – 110,96 ha. Długość maksymalna – 1650 m, szerokość – 900 m, długość linii brzegowej – 4700 m, głębokość maks. – 9,5 m, głębokość średnia – 4,7 m. Rybacki typ jeziora: leszczowe.
Kształt jez
iora wydłużony z północy na południe, z zaokrągloną zatoką w części północno-wschodniej nazywaną przez rybaków Biała Glina oraz bardziej rozległą zatoką Bielik w części południowej. Od stro
ny południowo-zachodniej akwen połączony jest kanałem z rzeką Ełk, na którym znajduje się jaz wyposażony w przepławkę dla ryb. Od strony wschodniej wpada do jeziora mały ciek odwadniający Jezioro Krzywe. Od strony północno-zachodniej przylegają do jeziora kępy lasu, pozostałe obrzeża pokrywają łąki i pola uprawne. Przy południowo-wschodnim brzegu rozpoczynają się zabudowania wsi Toczyłowo. Opodal, na brzegu zachodnim, na wysokości środkowej części jeziora zlokalizowany jest ośrodek turystyczny.
Linia brzegowa Toczyłowa jest słabo rozwinięta. Ławica przybrzeżna niezbyt szeroka, nieco szersza jest tylko w części południowo-zachodniej. Dno charakteryzuje się spokojną i łagodną konfiguracją. Brak górek podwodnych. Roślinność wynurzona występuje głównie w zachodniej i południowo-zachodniej części. Niezbyt szeroki pas oczeretów tworzy głównie trzcina pospolita, w mniejszym stopniu inna roślinność wynurzona. Roślinność zanurzona najczęściej występuje w części północnej jeziora – Biała Glina oraz południowej – Bielik. Wśród roślinności zanurzonej dominuje moczarka kanadyjska, wywłócznik oraz rogatek sztywny. Przejściowy pas roślin o liściach pływających tworzą: rdestnica pływająca i grążel żółty. Powierzchnia zajęta przez roślinność naczyniową w jeziorze pokrywa około 20–30% jego powierzchni.
Dawniej, przed przejęciem wody przez PZW, jej użytkownikiem był PGRyb w Giżycku. Nie prowadzono wówczas szczegółowej statystyki rybackiej. Położony na uboczu akwen nie był intensywnie eksploatowany. Z relacji miejscowych wędkarzy wynika, że jezioro było odławiane jedynie przez kilka dni w ciągu całego roku. W tym okresie nie było zarybiane. Istnieją informacje dotyczące jednorazowego zarybienia akwenu tołpygą w 1984 roku.
Rybackiego odłowu kontrolnego
dokonał 21 września 1994 roku ówczesny dzierżawca jeziora – Zarząd Okręgu PZW w Łomży. Do połowu użyto drygawic o wielkości oczka od 30 do 60 mm oraz 2 szt. żaków. Wynikiem odłowu było złowienie łącznie 37,58 kg ryb. Były to głównie okonie stanowiące 30,40% całej masy pozyskanych ryb, następnie szczupaki – 23,30%, leszcze – 21,10% i płocie – 10,80%. Odłowy o podobnym charakterze przeprowadzono powtórnie 29 września 2001 roku. Złowiono wówczas łącznie 55,21 kg ryb, w tym okonie stanowiły 25,25%, szczupaki – 19,34%, leszcze – 11,95% i płocie – 33,80%.
Z przeprowadzonej analizy kontrolnych odłowów wynika, że dominującymi gatunkami ryb w jeziorze są w kolejności: okoń, płoć, szczupak i leszcz. W mniejszej liczbie bytują jednak w zbiorniku gatunki, których nie pozyskano w odłowach, takie jak: lin, karp, ukleja i węgorz. W ostatnich latach odłowów sieciowych w jeziorze nie prowadzono, co pozwala mieć nadzieję, że populacja ryb w zbiorniku wzrośnie. Tym bardziej, że w roku 2006 zarybiono akwen następującym materiałem: kroczek karpia 300 kg, kroczek karasia 100 kg i narybek szczupaka 300 kg.
Wymienione gatunki można łowić zarówno z łodzi, jak i z brzegu, z pomostów i kładek wędkarskich. Ryby spokojnego żeru biorą dobrze na wędki spławikowe i gruntowe, na przynęty żywe i roślinne. Szczupaki reagują dobrze zarówno na błystki, jak i przynęty miękkie, rybopodobne, imitujące okonie, płocie i karasie. Okonie biorą dobrze zwłaszcza na małe, żywe rybki przynętowe oraz na spinning, na małe przynęty miękkie i obrotówki. Dużą atrakcją są połowy zimowe okoni i płoci spod lodu.
INFORMACJE
Dojazd do jeziora: drogą nr 61 do Grajewa w stronę Augustowa i po przekroczeniu mostu na rzece Ełk skręcamy w lewo w drogę lokalną wiodącą w kierunku m. Bogusze. Przed tą miejscowością biegną drogi otaczające jezioro. Zakwaterowanie: w ośrodkach turystycznych zlokalizowanych w okolicy bądź w Grajewie.
Marian Paruzel
